Marina Abramovic - "A Crescendo of Passion... Bleeding"

Με αφορμή τη δεύτερη έκθεση της στην Ελλάδα, σας παρουσιάζουμε μία από τις σημαντικότερες καλλιτέχνιδες στον κόσμο, που έχει συνδέσει το όνομα της με το χώρο της performance: Τη Γιουγκοσλάβα Marina Abramovic.

Το έργο που παρουσίασε στην Αθήνα έχει τον τίτλο “Soul Operation Rooms” και απαιτεί την συμμετοχή του κοινού. Αν αναρωτιέστε τι μπορεί να σημαίνει αυτό, ακούστε: Οι θεατές, φορώντας λευκές ρόμπες γιατρού ή βγάζοντας τα ρούχα τους καλούνται να εισέλθουν στα δωμάτια της ψυχής (“Soul Operation Rooms”), υποβαλλόμενοι σε μια μοναδική μεταφυσική εμπειρία και καλούμενοι να συμμετάσχουν σ’ ένα ιδιότυπο ταξίδι αυτογνωσίας και εξερεύνησης της ψυχής. Η εγκατάσταση περιλαμβάνει ένα ατσάλινο κρεβάτι, ένα μπάνιο, μετρονόμους, κρύσταλλα, φώτα και άλλα αντικείμενα. Ανιχνεύει και διαπραγματεύεται έννοιες και καταστάσεις όπως η ανύψωση, η τηλεκίνηση, η τηλεπάθεια, οι εξωσωματικές εμπειρίες και η έκσταση.

Οι πνευματικές τελετουργίες, ο διαλογισμός, η περισυλλογή, η σωματική καταπόνηση και η υπέρβαση των φυσικών περιορισμών του σώματος είναι μερικές από τις βασικές αρχές του έργου της Abramovic η οποία, πολυταξιδεμένη καθώς είναι, έχει επιρροές από την Θιβετιανή, Κινέζικη, Ινδική και Ταυλανδέζικη κουλτούρα. Ο πόνος, ως διαδικασία οριακής καταπόνησης του σώματος που διεγείρει πνευματικές και ψυχικές ικανότητες του ατόμου και ανοίγει τον δρόμο για ένα άλλο επίπεδο συνείδησης, είναι σήμα κατατεθέν στις performances της. Πολλοί θα απορούν και θα αναρωτιούνται τί τέλος πάντων τόσο ακραίο και διαστροφικό μπορεί να έχει κάνει σε μια ζωντανή εμφάνιση αυτή η καλλιτέχνιδα. Ε, λοιπόν, έχει επανειλημμένως αυτομαστιγωθεί μέχρι σημείου να μην αισθάνεται πλέον τίποτε, έχει καταπιεί μια χούφτα ψυχοφάρμακα παρουσία του κοινού, έχει ξαπλώσει ανάμεσα σε φλόγες, έχει χαρακωθεί αμέτρητες φορές με ξυράφι, έχει ξαπλώσει γυμνή πάνω σε πάγο μέχρι που πάγωσε εντελώς το σώμα της, έχει κακοποιηθεί από το κοινό! Όπως θα φαντάζεστε, οι αντιδράσεις του κοινού που καλείται να συμμετάσχει, ποικίλουν. Από αντιδράσεις αμηχανίας και έντονης ενόχλησης, έως και ανάλογα ξεσπάσματα βίας και από εκείνους.

Η πιο γνωστή τέτοια performance που της προσέφερε το Χρυσό Λιοντάρι στη Bienalle της Βενετίας το 1997, ήταν το “Balcan Baroque”. Σε αυτή τη δράση, σχολιάζοντας με το δικό της σκληρό εικαστικό τρόπο τον αιμοσταγή πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία, η Abramovic καθόταν σε ένα ειδικά διαμορφωμένο χώρο, ανάμεσα σε σωρούς από τεμαχισμένα κομμάτια κρέατος και προσπαθούσε επί ώρες να καθαρίσει τα κοκάλα από το αίμα. Η έντονη δυσοσμία και η ακρότητα του θεάματος προκάλεσε έντονες και ποικίλες αντιδράσεις στο κοινό.

Για να ολοκληρωθεί το πορτραίτο της Abramovich, να προσθέσουμε το γεγονός ότι όταν αποφάσισαν με το σύντροφό της Γερμανό καλλιτέχνη να τερματίσουν την 13χρονη σχέση τους, το έκαναν αφού πρώτα περπάτησαν πάνω στο Σινικό Τείχος από αντίθετες κατευθύνσεις για τρεις μήνες συνεχόμενα, ώσπου συναντήθηκαν και αποχαιρετίστηκαν. Η γεννημένη το 1946 στο Βελιγράδι, Marina Abramovich, ζει και εργάζεται στο Άμστερνταμ (όπου μετακόμισε μετά τις σπουδές και τα μεταπτυχιακά της ως καθηγήτρια στη σχολή Καλών Τεχνών του Braunschweig της Γερμανίας).