Η πρώτη μου επαφή με τη δουλειά του εν λόγω καλλιτέχνη ήταν αρκετά χρόνια πριν (όταν ακόμα το “Rock City” ήταν υπόγειο στην Ακαδημίας), όταν κατά τύχη ψάχνοντας τα cd «έπεσα» πάνω στο “crypt of the Wizard” του Mortiis.
Γνώριζα τον Mortiis ως πρώην μπασίστα των Emperor, αλλά δεν είχε τύχει ποτέ μέχρι τότε να μάθω για τα προσωπικά του projects. Βλέποντας λοιπόν το cd εντυπωσιάστηκα από το artwork, το οποίο ήταν κάτι πρωτότυπο και αρκετά διαφορετικό από το μοτίβο που επικρατούσε στον γενικότερο χώρο του metal. Δυστυχώς προς απογοήτευσή μου, όταν έψαξα πιο προσεκτικά το booklet για πληροφορίες όσον αφορά τον σχεδιαστή του artwork, το μόνο που βρήκα ήταν: “artwork by unknown”, και καθώς το διαδίκτυο δεν είχε τη μορφή και την προσβασιμότητα που έχει στις μέρες μας, για αρκετά χρόνια το ερώτημά μου έμεινε αναπάντητο… το δε cd εξακολουθούσε για χρόνια να στοιχειώνει το walkman και το cd player μου, χτίζοντας μαζί με το εικαστικό μέρος του μια άλλη διάσταση, έναν άλλο κόσμο με ξωτικά και Trolls. Έπρεπε λοιπόν να μάθω περισσότερα και με οποιονδήποτε τρόπο να αποδώσω φόρο τιμής στον δημιουργό αυτών των καταπληκτικών έργων! Προσφάτως λοιπόν ξανάρχισα το ψάξιμο και ήρθα σε επαφή με τον Mortiis, ο οποίος με πληροφόρησε ότι το artwork ήταν δουλειά του John Bauer. Έψαξα λοιπόν και ιδού! Μπορεί το όνομά του να μην λέει κάτι σε πολλούς, αλλά στη γενέτειρά του, τη Σουηδία, είναι ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες στην ιστορία της. Εκτός από το μουσείο που υπάρχει με το όνομά του, έχουν τοποθετηθεί πινακίδες κατά μήκος του δρόμου που ακολούθησε σε κάποιες από τις περιπλανήσεις του στα βουνά.
Ο John Bauer γεννήθηκε στις 4 Ιουνίου του 1882 στο Joenkoeping της Σουηδίας. Το τρίτο από τα τέσσερα παιδιά του γερμανού Joseph Bauer και της Emma Wadell. Μεγάλωσε στο διαμέρισμα πάνω από το κρεοπωλείο του πατέρα του στην οδό Oestra, μαζί με τους δυο αδερφούς του, και στην Villa Sjoevik στα περίχωρα του Joenkoeping. Έχασε την αδερφή του Anna όταν αυτός ήταν 11, το οποίο επηρέασε την οικογένειά του πάρα πολύ. Στα 16 του μετακόμισε στη Στοκχόλμη για να σπουδάσει καλές τέχνες. Απορρίφθηκε από την Royal Swedish Academy of Arts λόγω ηλικίας και γράφτηκε στη σχολή ζωγραφικής Althins. Δυο χρόνια αργότερα, το φθινόπωρο του 1900 έγινε δεκτός στην ακαδημία (όπου ανάμεσα στα μαθήματα τα οποία μελέτησε ήταν και οι κλασσικές τέχνες, ανατομία, προοπτική και ιστορία της τέχνης).
Τον ίδιο χρόνο, μια άλλη φοιτήτρια έγινε δεκτή στην ακαδημία, η Ester Ellqvist, η οποία έγινε το μοντέλο για πολλούς από τους πίνακές του και κυρίως για το “The Fairy Princess” του 1905. Τον Δεκέμβριο του 1906 έγινε γυναίκα του. Το καλοκαίρι του 1904 πήρε τη φωτογραφική μηχανή και το μπλοκ του, και πήγε για ένα μήνα στα βουνά της βόρειας Σουηδίας με αποστολή να εικονογραφήσει έναν τόμο με θέμα τη Λαπωνία. Ακολουθώντας τους Λάπωνες στις μεταναστεύσεις τους, εντυπωσιάστηκε με κάποιες από τις λεπτομέρειες του ντυσίματός τους και τις συμπεριέλαβε στα ρούχα των Trolls. Το 1907 του ζητήθηκε να αναλάβει την εικονογράφηση του “Bland Tomtar och Troll”, ενός δημοφιλούς ετήσιου σουηδικού τεύχους με παραμύθια, το οποίο ξεκίνησε να εκδίδεται τα Χριστούγεννα εκείνης της χρονιάς και κάθε Χριστούγεννα για τα επόμενα χρόνια. Μέσω των εικονογραφήσεών του έγινε ο αγαπημένος καλλιτέχνης παραμυθιών του σουηδικού λαού. Επιμελήθηκε της εικονογράφησης του εν λόγω περιοδικού από το 1907 ως το 1915. Λέγεται δε ότι τα καλύτερά του έργα εκδόθηκαν στα τεύχη από το 1912 έως και το 1915.
Ξεκίνησε το 1908 για ένα ταξίδι μαζί με τη γυναίκα του, Ester, στη νότια Γερμανία και την Ιταλία για να μελετήσουν ιστορία τέχνης και επέστρεψαν στη Σουηδία το 1910. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού στην Ιταλία έμειναν σε ένα απομακρυσμένο σπίτι κοντά στην πόλη Volterra. Το γεγονός ότι μελετούσε την πρώιμη Αναγέννηση στην Ιταλία είχε ένα σημαντικό αντίκτυπο στο έργο του. Θαύμαζε τόσο πολύ την ομορφιά των έργων του 14ου αιώνα που βρήκε στο μουσείο της Νάπολης, ώστε σχολίασε: «Παρατηρώ όλο και περισσότερο ότι από τους παλαιότερους και τους πιο αρχέγονους καλλιτέχνες μαθαίνει κανείς να γίνεται καλλιτέχνης ο ίδιος». Το 1915 σταμάτησε να εικονογραφεί το “Bland Tomtar och Troll” θέλοντας να δώσει στην τέχνη του μια διαφορετική κατεύθυνση. Ζωγράφισε τον “Αδάμ και την Εύα” και το “Den Helige Martin (The Holy Martin)” που ήταν fresco, το οποίο βρίσκεται στο Odd Fellows στο Nykping και την Freja (λάδι σε καμβά).Υπέφερε από κατάθλιψη και υπαρξιακές ανησυχίες εκείνα τα χρόνια. Το 1918 ο γάμος του περνούσε κρίση και ήταν υπό διάλυση, το διαζύγιο ήταν υπό συζήτηση και, παράλληλα, εξελισσόταν ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Το σπίτι στο οποίο έμεναν στο Bjorkudden ήταν πολύ απομακρυσμένο για την Ester, κι έτσι έχτιζαν καινούριο σπίτι στη Στοκχόλμη με τη βοήθεια του πατέρα του John. Ο John επέμενε να ταξιδέψουν για το καινούριο τους αυτό σπίτι (όπου ήλπιζε σε πνευματική ανανέωση και σε μια καινούρια ζωή για τον εαυτό του και την οικογένειά του) με ατμόπλοιο, θέλοντας να αποφύγει τη μετακίνηση με τρένο εξαιτίας του πολύ-δημοσιευμένου ατυχήματος του τρένου Getae. Στις 20 Νοεμβρίου του 1918 λοιπόν, το ατμόπλοιο “Per Brahe” βυθίζεται στη λίμνη Vaettern στην πορεία του για τη Στοκχόλμη, λόγω μεγάλης κακοκαιρίας. Ανάμεσα στους υπόλοιπους επιβάτες βρίσκουν το θάνατο ο John Bauer, η γυναίκα του Ester και ο τριών ετών γιος τους Bengt, ή όπως χαϊδευτικά τον φώναζαν, “Putte”. Ο τραγικός θάνατος επέφερε στον John περισσότερη δημοσιότητα απ’ ό,τι τα έργα του.
Η τέχνη του John Bauer
Τα αρχικά του έργα έχουν επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τον Albert Engelstrom και τον Carl Larsson. Στους πρώτους τόμους του “Bland Tomtar och Troll” οι εικονογραφήσεις ήταν τυπωμένες σε γκρίζους τόνους και μερικές φορές με λίγο κίτρινο. Στους μετέπειτα τόμους βρίσκουμε διάσημα παραδείγματα από την πιο ώριμη δουλειά του, όπως τα “Princess Tuvstarr” και “Skutt the moose against the twilight sky”, που αργότερα ήταν έγχρωμα. Πέραν της ενασχόλησής του με το “Bland Tomtar och Troll”, δοκίμασε παράλληλα διαφορετικούς τρόπους έκφρασης γράφοντας θεατρικά παραμύθια για παιδιά και ένα λιμπρέτο για το μπαλέτο “Bergakungen (The Mountan King)”. Οι λεπτομέρειες που παρατήρησε κατά τη διάρκεια της περιπλάνησής του στα δάση της Smaeland έχουν μετατραπεί σε χαριτωμένες διακοσμήσεις που πλαισιώνουν τα έργα του. Έχει γδύσει τη φύση από ο,τιδήποτε περιττό, τονίζοντας με αυτόν τον τρόπο τις λεπτομέρειές της: οι μεγάλοι κορμοί των δέντρων, τα χαμηλά κλαδιά τους και οι απαλές γραμμές του εδάφους, χαρακτηριστικά που βλέπουμε σχεδόν σε όλους τους πίνακές του. Οι μορφές είναι περισσότερο σύμβολα παρά χαρακτήρες. Ο Bauer κατάφερε να μετατρέψει τις εικονογραφήσεις παραμυθιών σε τέχνη.
Joenkoeping – Η γενέτειρα του John Bauer
Το Joenkoeping είναι μια πόλη στη Smaeland στη νότια Σουηδία με πληθυσμό γύρω στους 85.000 κατοίκους. Βρίσκεται στο νότιο άκρο της δεύτερης μεγαλύτερης λίμνης της Σουδίας, τη Vaettern, και είναι η ένατη πιο δημοφιλής πόλη στη Σουηδία, όπως επίσης διάσημη για το πανεπιστήμιό της, το “University College of Joenkoeping”. Είναι από παλιά ένα σημαντικό κέντρο εμπορίου (όπως δηλώνει και το δεύτερο συνθετικό του ονόματός της –koeping, το οποίο σημαίνει αγορά, ενώ το πρώτο συνθετικό –Joen βγαίνει από το ρυάκι “Junebaecken” που βρίσκεται στη δυτική μεριά της πόλης) καθότι βρίσκεται στο σημείο που συναντιούνται οι δρόμοι που ακολουθούν τα ποτάμια Nissan και Lagan, και τον δρόμο ανάμεσα στις επαρχίες Oestergoetland και Vaestergoetland.
Το Μουσείο
Το μουσείο του John Bauer (John Bauer Museum) είναι μέρος του μουσείου της πόλης του Joenkoeping (Joenkoeping laens Museum), που βρίσκεται στην ανατολική μεριά του κέντρου της πόλης και φιλοξενεί πάνω από 1000 έργα του.
“Bland Tomtar och Troll” (Among Pixies and Trolls)
Το “Bland Tomtar och Troll” είναι ένα πολύ δημοφιλές ετήσιο περιοδικό με θέμα τη σουηδική παράδοση και τα παραμύθια. Το οποίο ιδρύθηκε το 1907. Τα πρώτα του τεύχη εικονογραφήθηκαν από τον Bauer μέχρι το 1915, που τον διαδέχτηκε ο Gustaf Tenggren. Μετά το 1927 και μέχρι το 1980, κύριος εικονογράφος ήταν ο Einar Norelius. Μεταξύ αυτών που έγραφαν για το περιοδικό ήταν συγγραφείς όπως οι: Hjalmar Bergman, Margareta Ekstrom, Gosta Knutsson και Edith Unnerstad.
Το δάσος του Bauer
«Το δάσος συνεχώς δίνει τροφή στη φαντασία» έγραψε ο John Bauer, κατά τη διάρκεια των μοναχικών του περιπλανήσεων στην εξοχή, γύρω από τη νότια πλευρά της λίμνης Vaettern, όπου προσέγγισε τον ονειρικό του κόσμο. Στο μπλοκ σχεδίου που είχε μαζί του, ζωγράφιζε με λεπτομέρειες κλαδιά, κομμάτια από κορμούς δέντρων, τα απομεινάρια κομμένων κορμών, φύλλα, πέτρες και μικρά φυτά. Θαύμαζε και σεβόταν τη φύση, και γι αυτόν ήταν ένα θαύμα. Μέσω της τέχνης του ήθελε να αναδείξει το «ναό» της φύσης και να αποκαλύψει έναν άλλο κόσμο. Σταδιακά απλούστευσε το δάσος του παραμυθιού κάνοντας πιο κατανοητό το τι ήταν η φύση. Οι κορμοί των δέντρων δίνουν μια συμμετρική κορνίζα για τη μοναχική πριγκίπισσα Tuvstarr δίπλα στη λίμνη. Στον πίνακα λοιπόν αυτό, επικρατεί η γαλήνη και η μελαγχολία. Ο John Bauer μας λέει έτσι το δικό του παραμύθι. Όπως ο Carl Larsson μας έδωσε τη σπιτική ουτοπία, έτσι και ο Bauer έχει εξιδανικεύσει την εικόνα του δάσους, δημιουργώντας ένα όνειρο που μπορούμε να κρατήσουμε μέσα μας.
Trolls
Τα Trolls του Bauer μπορεί να είναι μικροσκοπικά αργοκίνητα πλάσματα κάτω από τη ρίζα κάποιου δέντρου ή γιγάντια Trolls των βουνών, αλλά συνήθως είναι στο μέγεθος των ανθρώπων. Με τις μεγάλες τους μύτες, τα μυτερά αυτιά και τα μακριά τριχωτά τους χέρια, μοιάζουν σαν να έχουν αναβλύσει κατευθείαν από τη φύση. Τα μάτια τους διαφοροποιούν τα Troll του Bauer από αυτά άλλων καλλιτεχνών. Η διαφορετική και μειωμένη ικανότητά τους να σκέφτονται σημαίνει ότι τα Trolls δεν καταλαβαίνουν τον ανθρώπινο κόσμο, αλλά τα μάτια τους υποδηλώνουν ένα ευγενικό και περίεργο ενδιαφέρον.
Η μητέρα Troll (Trollmor)
Η μητέρα Troll ήταν ο πρώτος χαρακτήρας του παραμυθιού που πήρε μορφή στον ονειρικό κόσμο του Bauer. Είναι μια μικρόσωμη, καμπουριασμένη, άσχημη, γριά γυναίκα, που στηρίζεται σε ένα στρεβλό ξύλινο μπαστούνι. Στο κεφάλι της φοράει ένα ανοιχτόχρωμο μαντίλι που είναι δεμένο στη βάση του λαιμού της, ή ένα μυτερό καπέλο διακοσμημένο με ένα ζωηρόχρωμο φτερό. Στο πρόσωπό της, η μεγάλη μύτη της είναι αξιοπρόσεχτη. Τα χέρια της είναι μακριά, τα δάκτυλά της έχουν νύχια γαμψά σαν ζώου, και είναι ντυμένη με έναν μανδύα που συχνά έχει μπαλώματα.
Η Πριγκίπισσα
Πολλοί θεωρούν τη γυναίκα του John, Ester, ως το μοντέλο για την πριγκίπισσα του παραμυθιού του. Σίγουρα η πριγκίπισσα του παραμυθιού, αδύνατη με μακριά ξανθά μαλλιά, μοιάζει πολύ με την Ester, αλλά ο John εμπνεύστηκε για την εικόνα της πριγκίπισσας και από τις μεσαιωνικές Μαντόνες, καθώς και από τα γυναικεία πορτραίτα της αναγέννησης που είχε μελετήσει στο ταξίδι του στην Ιταλία. Συχνά χρησιμοποιεί τη μορφή της ευγενικής πριγκίπισσάς του σαν μια φωτεινή αντίθεση στη σκοτεινή και ζοφερή εικόνα του δάσους ή σ’ αυτήν των χοντροκομμένων και αδέξιων Trolls.
Humpe
Ένας από τους αγαπημένους χαρακτήρες του Bauer είναι το Humpe, ένα μικρόσωμο Troll με ευγενική θωριά και μια λαχτάρα για τον φωτεινό κόσμο των ανθρώπων. Το Humpe έχει αμυγδαλωτά μάτια, μια κοντή μύτη που δείχνει προς τα πάνω και κόκκινα μαλλιά, σαν ένας μικρός Φαύνος. Πρωτοεμφανίστηκε το 1912, στο παραμύθι “Trollsonen som hade soloegon och vart skogsman”, ένα μεσαιωνικό έπος που μιλούσε για ένα αγόρι-Troll που άρεσε πολύ στον Bauer. Ο John απεικόνισε το Humpe σε έργα όπως το “Moderskaerlek (Mother Love)” που ζωγράφισε το 1912.
No comments:
Post a Comment