Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν τους βρικόλακες κυρίως από τις δεκάδες ταινίες με σχετικά θέματα που κυκλοφορούν και γενικά από το Δυτικό Χολιγουντιανό πρότυπο που έχει επικρατήσει. Οι παραδόσεις όμως των Ευρωπαϊκών λαών, από όπου πηγάζει το όλο θέμα, παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Οι παρακάτω πληροφορίες προέκυψαν ερευνώντας τις παραδόσεις, τα πιστεύω και τις εμπειρίες των Ελλήνων πάνω στο θέμα της ύπαρξης ή μη βρικολάκων.
Δοξασίες για τους βρικόλακες υπάρχουν σε όλους σχεδόν τους λαούς και μάλιστα από αρχαιότατους χρόνους. Εδώ, θα προσπαθήσουμε να δώσουμε τα γενικά πλαίσια των δοξασιών που επικράτησαν στην Ελληνική κοινωνία. Ακόμη και οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως οι ψυχές εκείνων που βρήκαν βίαιο θάνατο δεν κατέβαιναν στο Βασίλειο του Άδη, αλλά περιπλανούνταν σαν φαντάσματα με απειλητικές διαθέσεις ενάντια σε όσους τους έκαναν κακό στη ζωή. (Για τη θέση των βαμπίρ στην αρχαία Ελληνική κοινωνία θα υπάρξει ειδικό αφιέρωμα. Εδώ οι πληροφορίες είναι για μεταγενέστερα χρόνια).
Όπως ίσως να είναι γνωστό, τα όσα πίστευαν οι Έλληνες για τους βρικόλακες παρουσιάζουν πολλές διαφορές με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά πρότυπα. Έτσι, όσον αφορά στο θέμα της προστασίας τους από τους βρικόλακες, δεν έχουμε ούτε σκόρδα, ούτε σταυρούς να επιστρατεύονται, ούτε τα υπόλοιπα που είναι γνωστά κυρίως από την ιστορία του Δράκουλα. Ένα από τα μέσα που μεταχειρίζονταν στα χωριά – όπου και υπήρχε κυρίως ο φόβος για τους βρικόλακες – ήταν να κλείνουν κάθε τρύπα, κάθε άνοιγμα και κάθε χαραμάδα του σπιτιού απ’ την οποία θα μπορούσε ένας βρικόλακας, με την καταπληκτική ικανότητα του στις μεταμορφώσεις, να διεισδύσει στο εσωτερικό του σπιτιού. Έπειτα, με διάφορα αιχμηρά αντικείμενα συνήθιζαν να χαράζουν πεντάλφες στις εξώπορτες τους, που, σύμφωνα με την παράδοση, τους εξωθούσαν, ή ακόμη και να τοποθετούν εκεί ένα καρφί από φέρετρο. Επιπλέον, τα βράδια, όταν ακούν κάποιον να τους φωνάζει, δεν του απαντούν εάν εκείνος δεν τους φωνάξει και δεύτερη φορά. Αυτό το έκαναν γιατί πίστευαν πως οι βρικόλακες μπορούν μόνο μια φορά να καλέσουν, και αν τους αποκριθεί κάποιος, πεθαίνει μετά από λίγο. Τέλος, όταν αντιληφθούν την παρουσία βρικολάκων, τους πετούν πέτρες με το αριστερό χέρι και ταυτόχρονα μουρμουρίζουν ξόρκια και ύμνους ή προσευχές που θα τους προστατεύσουν. Την επόμενη μέρα συνήθιζαν να καλούν ένα παπά να διαβάσει προσευχές πάνω από το μνήμα τους.
Σύμφωνα με τις παραδόσεις του ελληνικού λαού, οι αιτίες βρικολακιάσματος είναι πολλές. Γενικά, μπορούν να χωριστούν σε 4 κύριες κατηγορίες:
1. Μαγικές: 
Βρικολακιάζει εκείνος που όταν πέθανε, πριν θάψουν το πτώμα του, το δρασκέλισε ένας εχθρός του ή ένας σκύλος ή γάτα. Ο σκύλος και η γάτα.ανήκουν στα ζώα που, σε επίπεδο συμβολισμού, σημαίνουν δυσοίωνα πολλές φορές για τους Χριστιανούς πράγματα.
2. Ηθικές:
Βρικολακιάζει όποιος στη ζωή του υπήρξε φονιάς, αμαρτωλός, άδικος ή όποιος δεν πρόλαβε να εκπληρώσει μια υπόσχεση που είχε αναλάβει.
3. Λογικές:
Βρικολακιάζει όποιος βρήκε βίαιο θάνατο, δηλαδή αν τον σκότωσαν με βίαιο τρόπο, αν αυτοκτόνησε, αν πέθανε από δυστύχημα και τέλος εκείνος που στη ζωή του είχε μια επιθυμία που δεν πρόλαβε να εκπληρώσει και ξαναγυρνά στη ζωή για να την εκπληρώσει μετά το θάνατό του.
4. Θρησκευτικές:
Βρικολακιάζει όποιος δεν θάφτηκε από ιερέα ή ήταν αφορισμένος από την Εκκλησία ή ήταν παιδί που δεν είχε βαπτιστεί στο όνομα του Κυρίου. Τέλος, όταν κάποιος είχε αλλάξει την πίστη του ή τον είχε βλαστημήσει κάποιος εχθρός του την ώρα που ξεψυχούσε.
Οι βρικόλακες κατά την Ελληνική παράδοση είχαν φοβερές ικανότητες στην μεταμόρφωση. Αρχικά, ανοίγουν μια πολύ μικρή τρύπα στον τάφο που τους περικλείει και βγαίνουν από αυτόν για να πάρουν έπειτα τη μορφή είτε φαντάσματος, είτε ζώου. Παρουσιάζονταν λοιπόν ως σκύλοι, κουνάβια, γάτες ή βάτραχοι. Άλλες φορές έπαιρναν την όψη του Διαβόλου.
Αφού γυρίσουν στη ζωή, οι βρικόλακες κάποιες φορές εκτελούν καλό έργο, συνεχίζοντας τα όσα καλά έκαναν όσο ζούσαν. Έτσι, άκουγε κανείς στα χωριά πως ο τάδε βρικολάκιασε και πηγαίνει σπίτι του να δουλέψει και να φροντίσει τα αγαπημένα του πρόσωπα κουβαλώντας τους νερό ή ξύλα για το τζάκι. Αυτή η συμπεριφορά όμως θα λέγαμε ότι αποτελεί εξαίρεση του κανόνα. Ο ελληνικός λαός πίστευε πως οι βρικόλακες πλησιάζουν πολύ ήσυχα τους ανθρώπους και τα ζώα που κοιμούνται και τους ρουφούν το αίμα, οδηγώντας τους έτσι στο θάνατο. Μπορούν πολύ εύκολα να κάνουν κακό στους ανθρώπους και οι συγγενείς τους δεν εξαιρούνται. Γι’ αυτό λέει και η σχετική παροιμία: «Γίνηκε βρικόλακας και τρώει απ’ τη γενιά του». Επίσης, πνίγουν τα μωρά στις κούνιες τους, σπάνε πράγματα του σπιτιού, μολύνουν τα τρόφιμα, πετροβολούν το βράδυ τους διαβάτες και πίνουν το λάδι από τα καντήλια που καίνε πάνω από τους τάφους Σύμφωνα με μια παραλλαγή της παράδοσης, λέγεται πως δεν έπιναν αίμα, αλλά λάδι! Άλλοτε πάλι κάνουν μεγάλες και ανεξήγητες καταστροφές, σκορπίζοντας αρρώστιες και θανατικό στα χώρια, καταστρέφοντας τα χωράφια και τα κοπάδια των ζωών…
No comments:
Post a Comment